Niet alleen roept de kwaliteit van de bussen vragen op, maar volgens China-expert Jonathan Holslag zijn er ook aanzienlijke nadelen voor de Belgische economie in het algemeen, en specifiek voor busfabrikanten. “Goedkoop is op termijn vaak duurkoop.”

Voor het eerst heeft De Lijn ervoor gekozen om grote elektrische bussen aan te schaffen bij een Chinese fabrikant. BYD, het Chinese bedrijf, kwam als de beste keuze uit een openbare aanbesteding. Volgens De Lijn zijn de nieuwe bussen voorzien van alle nodige comfort voor zowel reizigers als chauffeurs. De 92 bussen zullen worden geassembleerd in Hongarije en worden geleverd vanaf begin 2025.

In Nederland zijn er echter al aanzienlijke gebreken gemeld bij de bussen van BYD. Buschauffeurs klagen onder andere over pols-, nek- en rugklachten als gevolg van een gebrekkige stuurinrichting en onjuist geplaatste stoelen. De Lijn beweert echter dat de bestelde bussen een verbeterde versie zijn van het model in Nederland.

“BYD is een typisch bedrijf dat zwaar door de Chinese overheid wordt gesteund, waardoor er concurrentievervalsing is” aldus professor internationale politiek en China-kenner Jonathan Holslag (VUB). “Ja, Chinese bussen zijn goedkoper om te bestellen, maar we verstoren hiermee de markt.”

“Hierbij komt nog dat Van Hool een Belgisch bedrijf is. Hoewel ze het moeilijk hebben, trachten ze een herstart te maken door te investeren in nieuwe talenten en innovatie. Het is cruciaal voor ons industriebeleid om geduldig te zijn en Van Hool kansen en ruimte te bieden. Of Van Hool de productiecapaciteit aankan, is niet duidelijk. Geduld moet een optie zijn, anders zijn er nog Europese alternatieven.”

Overigens verwacht De Lijn de komende maanden al 36 nieuwe elektrische bussen van de Belgische busfabrikant Van Hool en 24 van VDL. Daarnaast loopt er nog een bestelling voor 109 gelede elektrische bussen bij het Italiaanse Iveco. De keuze voor het Chinese BYD door De Lijn na een openbare aanbesteding roept discussies op. “Beweren dat de overheid er niets aan kan doen en dat De Lijn een zelfstandig bedrijf is dat zijn eigen beslissingen neemt: dat is wat simplistisch,” vindt Holslag.

“Het goedkope alternatief kan op de lange termijn kostbaar blijken. Onze welvaart op de lange termijn wordt bepaald door de kracht van de economie en industrie. Steeds meer Europese landen realiseren zich dat prijzen op de korte termijn niet de enige bepalende factoren zijn. Er kan ook rekening worden gehouden met sociale en duurzaamheidscriteria. Een duurdere optie die op de langere termijn groeikansen en innovatie voor de lokale industrie oplevert, kan zeker worden gerechtvaardigd.”